Mazowsze nieodzownie łączy się z osobą znanego na całym świecie kompozytora Fryderyka Chopina. Urodził się i wychował w Polsce, spędził tu połowę życia oraz na zawsze pozostało tu jego serce. Pomimo, że polskie ślady kompozytora prowadzą nas głównie do Warszawy, to jednak nie tylko w stolicy można znaleźć miejsca z nim związane. Zatem zapraszam na krótką wycieczkę po Polsce śladami kompozytora. Przede wszystkim zachęcam do odwiedzenia kilku najważniejszych miejsc tj. Żelazowa Wola, Brochów i Sanniki, które nie tylko melomanom pozwolą lepiej poznać życie i twórczość wybitnego muzyka. Warto na własne oczy zobaczyć przestrzenie, które go inspirowały i kształtowały jego muzyczny geniusz.
Fryderyk Chopin urodził się w Żelazowej Woli w 1810 roku, 60 km od Warszawy. Mieszkał tu zaledwie kilka miesięcy, ponieważ jesienią 1810 roku Chopinowie przeprowadzili się do Warszawy. Fryderyk spędził tu pierwsze 20 lat swojego życia. Dom Urodzenia kompozytora to obecnie muzeum z pięknym parkiem, w którym cyklicznie odbywają się koncerty i recitale. Godzinne koncerty fortepianowe odbywają się w niedziele o godz. 12:00 (na fortepianie współczesnym) i o godz. 15:00 (na fortepianie historycznym, Erardzie z 1838 r.). Wstęp na koncerty odbywa się w ramach biletu uprawniającego do zwiedzania Parku. Samo muzeum – staropolski dworek z ekspozycją poświęconą kompozytorowi oraz nowoczesne centrum edukacyjne cieszą się ogromnym powodzeniem. Kluczowym elementem ekspozycji są obiekty oryginalne, a wśród nich pamiątki rodzinne Chopinów, jak książki z biblioteki Mikołaja Chopina – jedyne zachowane przedmioty, które prawdopodobnie Chopinowie mieli w swoim mieszkanku w Żelazowej Woli. Ponadto pierwsze wydania kompozycji młodego Chopina czy list 17-letniego Fryderyka do rodziny.
Ekspozycja przygotowana została z myślą o odbiorcach nastawionych na przeżycie emocjonalne, jak też dla zwiedzających oczekujących sporej porcji informacji o Chopinach, Skarbkach, relacjach i warunkach życia w Żelazowej Woli. Każdego roku odwiedzają je tysiące turystów z kraju i ze świata.
Wystawa jest również opowieścią dla kolejnych pokoleń wielbicieli twórczości Fryderyka Chopina. Dlatego jej część opowiadająca o losach muzeum jest w pewnym sensie hołdem dla osób, dzięki determinacji których możliwym stało się utworzenie Domu Urodzenia Fryderyka Chopina.
Będąc w Żelazowej Woli warto udać się na dłuższą wycieczkę po malowniczym Mazowszu i pojechać do kościoła w Brochowie. Ceglana świątynia nad brzegiem Bzury jest jednym z niewielu przykładów obronnej architektury sakralnej i jednym z najstarszych kościołów na Mazowszu. To właśnie w tamtejszym kościele pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Rocha, 28 czerwca 1806 r. wzięli ślub Mikołaj Chopin i Tekla Justyna z Krzyżanowskich, a 23 kwietnia 1810 r. miał miejsce chrzest ich drugiego dziecka – Fryderyka Franciszka Chopina. Zachowała się również metryka, w której jako ojciec chrzestny kompozytora jest wpisany Franciszek Grembecki, pełniący prawdopodobnie w tym dniu funkcję chrzestnego per procura (w zastępstwie hrabiego Fryderyka Skarbka, który w tym czasie przebywał na studiach w Paryżu). We wnętrzu kościoła (po lewej stronie od nawy głównej) znajduje się odsłonięta w 1993 r. tablica upamiętniająca uroczystość chrztu Fryderyka Chopina.
Pozostałe miejsca związane z Chopinem to między innymi Sanniki, Sochaczew czy Płock.
Kolejną wizytę śladami Chopina polecam odbyć do Pałacu w Sannikach, który znajduje się 35 km od Żelazowej Woli. Pałac był miejscem wakacyjnego pobytu Fryderyka Chopina w 1828 roku. Spędził w Sannikach dwa miesiące w odwiedzinach u swojego szkolnego kolegi, Konstantego Pruszaka. W trakcie swojego pobytu komponował i uczył gry na pianinie siostrę swojego przyjaciela. Letnie wakacje były dla Chopina zazwyczaj okresem odkrywania nowych inspiracji, wzmocnienia sił witalnych i cementowania więzi przyjaźni. Uwolniony od obowiązku dawania publicznych koncertów, oddawał się wówczas pracy twórczej. Dlatego wystawa w Pałacu przywołuje, obok źródeł narracyjnych i ikonograficznych, również źródła muzyczne. Prezentowane są w postaci reprodukcji autografów i pierwszych wydań utworów, nad którymi Kompozytor pracował w Sannikach w 1828 roku.
Pałac jest jedynym na Mazowszu w pełni autentycznym obiektem, w którym z pewnością przebywał Fryderyk Chopin. Stanowi przykład twórczości wybitnego architekta Władysława Marconiego, autora projektu przebudowy w 1910 roku. Wewnątrz pałacu znajdują się malowidła na sufitach i ścianach pierwszego piętra z końca XVIII i XIX wieku, a kompozycja parkowa w stylu krajobrazowym powstała w pierwszej połowie XIX wieku.
Obecnie zespół pałacowy zarządzany jest przez Europejskie Centrum Artystyczne im. Fryderyka Chopina. W latach 2011-2013 przeprowadzono rewaloryzację całego zespołu. Prace w pałacu zachowały jego wartości zabytkowe i przystosowały obiekt do nowych funkcji i obejmowały m.in. odbudowę oranżerii, która dzisiaj zaprasza na pyszne specjały właścicieli kawiarni z przyjemną muzyką w tle. Polecam zajrzeć tam, aby rozkoszować się pyszną kawą z widokiem na rozległy park.
Poza tym od 1981 roku, w każdą pierwszą niedzielę miesiąca organizowane są tu koncerty chopinowskie. Zapraszani są na nie wybitni pianiści z całego świata. Czasem stają na scenie obok nich inni muzycy skrzypkowie czy wiolonczeliści. Bywają też duety fortepianowe. Zawsze też występuje przy tej okazji znana polska aktorka lub aktor, którzy przedstawiają poezję, a czasem czytają korespondencję Chopina. Koncerty dopełniają cykliczne wystawy malarstwa, fotografii, rzeźby lub grafiki. To niezwykle ciekawe wydarzenia, które warto zaplanować wybierając się śladami Chopina.
Tradycją stały się również imprezy plenerowe we wszystkie pozostałe niedziele czerwca, lipca i sierpnia, na które wstęp jest wolny. Są to recitale fortepianowe pod tytułem wakacje na miarę Chopina w wykonaniu młodych, utalentowanych pianistów oraz koncerty z cyklu Smaki Muzyki. W tych ostatnich występują artyści z repertuarem z różnych gatunków muzycznych.
Więcej o koncertach można znaleźć na stronie: https://ecasanniki.pl/images/Aktualnosci/2023/01styczen/repertuar.pdf
Mazowsze to serce Polski i piękny przyrodniczo region, który Chopin często odwiedzał w wakacje, mieszkając już z rodziną w Warszawie. Symbolem związku Fryderyka z regionem mogą być mazowieckie wierzby, które można spotykać tu na każdym kroku. Jedna z nich uwieczniona została na najsłynniejszym pomniku kompozytora, w warszawskich Łazienkach Królewskich. Dźwięki tutejszego folkloru można usłyszeć w wielu jego utworach, nawet tych komponowanych wiele lat później. Podróżowanie po Mazowszu ułatwi dodatkowo oznakowany Szlak Chopinowski.
Tekst; Anna Molęda-Kompolt
