Zwiedzanie Szkocji najlepiej rozpocząć od poznania najważniejszego miasta, będącego jej stolicą od 600 lat – Edynburga. Stanowi on bramę wiodącą do pozostałych części kraju i jest niekwestionowanym turystycznym numerem jeden wśród historycznych miast. Położony jest na wschodnim wybrzeżu Szkocji, nad Zatoką Firth of Forth. Jest to miasto pełne historii, kultury i niesamowitych widoków. Bez odwiedzenia Edynburga żadna wizyta w Szkocji nie będzie pełna.
Stare Miasto i Królewska Mila
Serce Edynburga bije w Starym Mieście (Old Town), którego kręte uliczki, średniowieczne budowle i historyczne zaułki przenoszą odwiedzających w czasie. Każdy z nich ma swoją unikalną historię i nazwę, często pochodzącą od ważnych postaci historycznych lub dawniej pełnionych funkcji. Spacerując po Starym Mieście, warto zagłębić się w kręte zaułki, aby poczuć prawdziwy klimat średniowiecznego Edynburga. Najbardziej znaną ulicą w tej części miasta jest Królewska Mila (Royal Mile), łącząca Zamek Edynburski (Edinburgh Castle) z Pałacem Holyrood (Holyrood Palace). Warto podkreślić, że Pałac był świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii kraju, w tym rezydencji królowej Marii I Stuart. Nadal pełni funkcję oficjalnej rezydencji królewskiej w Szkocji, gdzie obecnie król Karol III zwykle spędza tu tydzień każdego lata, podczas tzw. „Tygodnia Holyrood”, kiedy uczestniczy w oficjalnych wydarzeniach i ceremoniach w Szkocji. Pałac Holyrood stanowi istotny element dziedzictwa kulturowego kraju i jest jednym z najważniejszych zabytków w Edynburgu, przyciągającym rocznie tysiące turystów z całego świata.
Pałac jest otwarty dla zwiedzających przez większą część roku, z wyjątkiem okresów, kiedy przebywa tam rodzina królewska. Turyści mogą zwiedzać wnętrza pałacu, w tym królewskie apartamenty, Salę Tronową, oraz piękne ogrody. Warto także odwiedzić ruiny opactwa Holyrood, które przylegają do pałacu, a także zobaczyć wystawy w Galerii Królewskiej, znajdującej się na jego terenie.
Spacerując po Królewskiej Mili, można zobaczyć również zabytki, takie jak Katedrę Św. Idziego (St Giles’ Cathedral), Dom Johna Knoxa (John Knox House) w oryginalnym średniowiecznym budynku oraz liczne ciekawe muzea. Katedra Św. Idziego, znana również jako High Kirk of Edinburgh, to gotycka katedra, której historia sięga XII wieku. Katedra jest jednym z najważniejszych miejsc kultu w Szkocji i siedzibą najważniejszego szkockiego orderu rycerskiego, Order of the Thistle. To właśnie na Królewskiej Mili znajdują się liczne sklepy z pamiątkami, tradycyjne szkockie puby, a także słynne Muzeum Narodowe Szkocji (National Museum of Scotland). Na uwagę zasługuje również Canongate, czyli wschodnia część Królewskiej Mili, znana ze swoich historycznych budynków i ciekawych miejsc. Polecam tu odwiedzić Canongate Kirk, XVII-wieczny kościół, w którym spoczywa znany szkocki ekonomista Adam Smith.
Zamek Edynburski i Wzgórze Artura
Zamek Edynburski, górujący nad miastem z wierzchołka wygasłego wulkanu, to jeden z najważniejszych zabytków w Szkocji. Jego imponujące mury kryją w sobie skarby narodowe, takie jak Kamień Przeznaczenia (Stone of Destiny), korony szkockich królów oraz najstarszą szkocką armatę – Mons Meg. Zwiedzając zamek, można również odwiedzić Kaplicę św. Małgorzaty (St. Margaret’s Chapel), czyli najstarszy zachowany budynek w Edynburgu pochodzący z XII wieku. Zamek edynburski wyposażony jest w całą baterię dział i armat rozmieszczonych w różnych zakątkach murów obronnych stanowiących o jego dawnej potędze. Warto pamiętać, że codziennie o godzinie 13:00 (z wyjątkiem niedziel) można usłyszeć wystrzał z armaty One O’Clock Gun.
Dla miłośników natury i pieszych wędrówek polecam spacer na Wzgórze Artura (Arthur’s Seat), które jest wygasłym wulkanem i najwyższym punktem w parku Holyrood. To także miejsce pełne legend, związanych z królem Arturem i rycerzami Okrągłego Stołu. Z jego szczytu roztacza się niesamowita panorama na całe miasto, w tym Zamek Edynburski, Firth of Forth oraz dalsze wzgórza Pentland Hills. Widok ten jest szczególnie spektakularny o wschodzie lub zachodzie słońca, kiedy światło maluje krajobraz w ciepłe odcienie. Południowe zbocza Wzgórza są również warte uwagi, zwłaszcza skaliste klify znane jako Salisbury Crags. Te imponujące formacje skalne oferują doskonałe miejsca do wspinaczki i pieszych wędrówek, a także wspaniałe widoki na miasto. Miejsce to jest niezwykle malownicze i zapewne dlatego od dawna inspiruje wielu pisarzy, poetów i artystów. Warto dodać, że krajobraz i piękno Wzgórza były tematem wielu dzieł literackich, od szkockich ballad po współczesną literaturę. Jest to również miejsce, które było wykorzystywane jako lokalizacja do kręcenia filmów, seriali czy dokumentów stanowiąc malownicze tło ze względu na swoje wyjątkowe walory krajobrazowe. Przykładem jest film „One Day” z 2011 roku oparty na powieści Davida Nichollsa z Anne Hathaway i Jimem Sturgess’em w rolach głównych. Kolejną ekranizacją jest animowany film „Iluzjonista” (The Illusionist)z 2010 roku Sylvaina Chometa, który częściowo rozgrywa się w Edynburgu, a Wzgórze jest widoczne w tle w kilku scenach. Kultowym filmem z krótką sceną ze Wzgórza jest również „Trainspotting” z 1996 roku w reżyserii Danny’ego Boyle’a.
Nowe Miasto Edynburga
Nowe Miasto (New Town) to kontrast dla średniowiecznego klimatu Starego Miasta. Zbudowane w XVIII wieku, charakteryzuje się elegancką georgiańską architekturą, szerokimi ulicami i przestronnymi placami. Główna ulica, Princes Street, to raj dla miłośników zakupów, a także idealne miejsce na spacer z widokiem na Ogrody (Princes Street Gardens) i Zamek Edynburski. W Nowym Mieście znajduje się również dom szkockiego filozofa Davida Hume’a oraz dom narodzin pisarza Roberta Louisa Stevensona. Kolejnym ciekawym miejscem w Nowym Mieście jest plac Św. Andrzeja (St. Andrew Square), otoczony imponującymi budynkami. W centrum placu znajduje się Melville Monument, wysoki obelisk upamiętniający Henry’ego Dundasa, 1. wicehrabiego Melville. Plac jest popularnym miejscem spotkań, a jego przestrzeń jest często wykorzystywana na różne wydarzenia i festiwale. Najbardziej znanym jest Edinburgh Festival Fringe, największy na świecie festiwal sztuk performatywnych. Co roku w sierpniu miasto staje się sceną dla tysięcy artystów z całego świata, oferując spektakle teatralne, koncerty, pokazy komediowe i wiele innych wydarzeń. Inne popularne festiwale to Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Edynburgu (Edinburgh International Film Festival) oraz Międzynarodowy Festiwal Książki (Edinburgh International Book Festival).
W Nowym Mieście znajduje się również wiele galerii i muzeów, które warto odwiedzić. Szkocka Galeria (Scottish National Gallery), mieszcząca się przy Princes Street Gardens, oferuje bogatą kolekcję dzieł sztuki, w tym prace Tiziana, Vermeera i Rembrandta. Natomiast Szkocka Galeria Portretów (Scottish National Portrait Gallery), położona na Queen Street, prezentuje portrety znanych Szkotów, od pisarzy po znanych polityków.
Nowe Miasto w Edynburgu to nie tylko perła georgiańskiej architektury, ale także tętniące życiem centrum handlowe, kulturalne i rekreacyjne. Jego eleganckie ulice, wspaniałe budynki i liczne atrakcje sprawiają, że jest to miejsce, które koniecznie trzeba odwiedzić podczas pobytu w tym niezwykle urokliwym mieście. Spacerując po szerokich alejach Nowego Miasta, można poczuć ducha XVIII-wiecznego Edynburga, jednocześnie ciesząc się nowoczesnymi udogodnieniami i bogatą ofertą kulturalną współczesnej stolicy Szkocji.
Edynburg to miasto, które każdy powinien odwiedzić przynajmniej raz w życiu. Jego wyjątkowy klimat, bogata historia i kultura, a także przyjazna atmosfera sprawiają, że jest to miejsce niezapomniane. To miasto z pewnością oczaruje i pozostawi niezatarte wspomnienia.
Tekst: Anna Molęda – Kompolt
Zdjęcia: Pixabay
