Toruń to jedno z najpiękniejszych i najczęściej odwiedzanych przez turystów miast w Polsce. Kojarzy się przede wszystkim z piernikami i Mikołajem Kopernikiem, ale też średniowiecznym zespołem miejskim, który już od 25 lat znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. To wyjątkowe miejsce na mapie Polski co roku przyciąga blisko dwa mln odwiedzających z całego świata.
Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO znajdują się obiekty o „wyjątkowej powszechnej wartości” dla ludzkości. Nasz kraj może pochwalić się 17 dobrami, które zostały wpisane na listę. Wśród nich znajduje się średniowieczny zespół miejski Torunia, który 4 grudnia 1997 r. podczas XXI plenarnej sesji Komitetu Dziedzictwa Światowego UNESCO w Neapolu otrzymał to cenne wyróżnienie. Warto wiedzieć, że toruńska strefa UNESCO obejmuje obszar dwóch średniowiecznych miast, Starego i Nowego Miasta Torunia, oraz położonego w ich sąsiedztwie zamku wzniesionego przez rycerzy zakonu niemieckiego. To oni w XIII w. nadali obu ośrodkom prawa miejskie i stworzyli warunki dla późniejszego rozwoju Torunia.
Toruń zdecydowanie ma powody do dumy. Aby cieszyć się 25. rocznicą wpisu starówki na listę UNESCO, miasto musiało przejść długą drogę. Dzięki uzyskanym przywilejom, korzystnemu położeniu nad Wisłą oraz napływowi osadników z ziem polskich i niemieckich, Toruń przeżył w XIV-XV w. swój złoty okres, osiągając pozycję lidera wśród ośrodków handlowych w środkowej Europie. Właśnie w tym czasie powstała większość najcenniejszych, zachowanych do dziś zabytków architektury Torunia, a także niezmieniony przez wieki układ ulic i placów. To właśnie unikalne dziedzictwo tworzy niezwykły całokształt miasta, w którym gotyk i przeszłość mieszają się z teraźniejszością.
Skarby toruńskiej architektury
Jak wiadomo toruńska starówka jest obowiązkowym punktem podczas zwiedzania miasta. To miejsce skrywa w sobie prawdziwe perełki architektury. Nad oryginalnym, średniowiecznym układem urbanistycznym górują trzy wzniesione z czerwonej cegły gotyckie kościoły: św. Janów, św. Jakuba i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
Wszystkie trzy świątynie zbudowane zostały w XIV-XV w. Ich wnętrza skrywają w sobie monumentalną architekturę i bogate, oryginalne wyposażenie pełne rzeźb, malowideł i innych obiektów sztuki pozostawionych przez kolejne pokolenia ludzi różnych kultur i wyznań – mieszczan i szlachtę, Polaków i Niemców, katolików i protestantów. Budowle te bez wątpienia są jednymi z najlepszych świadectw dawnej, przedrozbiorowej świetności miasta.
Każdy, kto przechadza się po toruńskiej starówce, z pewnością zachwyci się majestatyczną, potężną budowlą zaliczaną do najwybitniejszych przykładów gotyckiej architektury mieszczańskiej w Europie. Mowa oczywiście o zlokalizowanym w samym sercu starówki XIV wiecznym Ratuszu Staromiejskim. Z historycznego punktu widzenia jest to najważniejszy budynek w mieście. Stanowił bowiem siedzibę rady miejskiej, sądów i urzędów. Był także miejscem obrad polskiego sejmu i innych ważnych wydarzeń w historii Torunia, całej Polski, a nawet Europy (słynne Colloquium Charitatiyum, 1645 r.). Ratusz pełnił też funkcję średniowiecznej galerii handlowej. W jego obszernych salach i małych kramach, w których dziś mieści się muzeum, sprzedawano lub kupowano towary wytwarzane na miejscu bądź sprowadzane z odległych stron. Co ciekawe, według starej legendy, budynek ma tyle okien, ile jest dni w kalendarzu.
Przy ulicach położonych w pobliżu Wisły znajdują się ślady historii. Toruń należał do niemieckiej Hanzy i w XIII-XV w. był głównym pośrednikiem w handlu między Europą Zachodnią a obszarem ówczesnej Polski i Rusi, skąd eksportowano zboże, miedź, futra i drewno. Dawne spichlerze i magazyny, które przez stulecia służyły kupcom do magazynowania zboża i innych towarów docierających do toruńskiego portu, zachowały się do dziś. Stanowią świadectwo zamożności Torunia minionych wieków.
Miasto piernika i Mikołaja Kopernika
Najbardziej rozpoznawalnym symbolem kulinarnym Torunia jest tradycyjny piernik. Zwyczaj jego wypiekania przybył do miasta w XIII w., a to wszystko za sprawą międzykulturowych kontaktów, dzięki którym z krajów Lewantu przywożono składniki niezbędne do wyrobu tego wyjątkowego przysmaku. To właśnie na toruńskiej starówce zlokalizowane były najstarsze warsztaty piernikarzy oraz pierwsza fabryka produkująca maszynowo korzenne ciastka. W jej zabytkowym budynku mieści się dziś Muzeum Toruńskiego Piernika, w którym historię można poznać za pośrednictwem wszystkich zmysłów, a zwłaszcza smaku.
Mówiąc o symbolach Torunia, nie można zapomnieć o najważniejszej historycznej postaci, najsłynniejszym i najwybitniejszym mieszkańcu — Mikołaju Koperniku. Został uwieczniony poprzez majestatyczny pomnik, ale także do dziś zachowaną architekturę. Brak istotnych zniszczeń z okresu dwóch wojen światowych i wcześniejszych konfliktów spowodował, że toruńska strefa UNESCO zawiera w sobie najliczniejszy i najlepiej zachowany w Europie zespół średniowiecznych domów mieszkalnych. Wśród nich największe wrażenie robi właśnie Dom Mikołaja Kopernika, ceglana, wielokondygnacyjna budowla, która w XV w. należała do rodziców słynnego astronoma i uważana jest za prawdopodobne miejsce jego urodzin. Dziś w kamienicy mieści się muzeum poświęcone astronomowi.
Toruńska starówka — raj dla miłośników piękna, autentyczności i historii
Toruńska strefa UNESCO to nie tylko wspaniale zachowane średniowieczne zabytki. Na starówce znajduje się również wiele ciekawych obiektów powstałych w innych epokach.
Toruń to prawdziwy raj dla wszystkich, którzy cenią sobie autentyczność odwiedzanych miejsc i szukają okazji, by spotkać się z historią. Można tu znaleźć ogrom atrakcji, które z jednej strony świadczą o bogatym dorobku miasta nabytym na przestrzeni minionych wieków, ale też o wyjątkowym znaczeniu na turystycznej mapie Europy. Zachowane do dziś dziedzictwo historyczne Torunia odgrywa niezwykle ważną rolę w powszechnej historii, nauki i sztuki. Dlatego właśnie stolica województwa kujawsko-pomorskiego powinna być punktem obowiązkowym na mapie podróży każdego miłośnika piękna, autentyczności i historii.
