Apulia to fascynujący region z wyjątkowym klimatem, gdzie czas płynie wolniej, a mieszkańcy są uśmiechnięci i życzliwi. Skradła moje serce już po krótkim pobycie tam i dzięki temu powracam do niej co jakiś czas. Zwana jest również Puglią i jest moim zdaniem jednym z najbardziej ciekawych regionów Włoch, zarówno pod względem geograficznym, jak i kulturowym. Położona jest w południowo-wschodniej części kraju i obejmuje „obcas” włoskiego „buta”, rozciągając się na wschód od Morza Adriatyckiego i na południe od Morza Jońskiego. Apulia graniczy z regionami Molise na północy, Kampanią na zachodzie oraz Basilicatą na południowym zachodzie. Zachwyca czystymi plażami, lazurowym morzem i klimatycznymi wioskami rybackimi. Turystów oczarowują także senne miasteczka i zielone gaje oliwne.
W królestwie doskonałego wina i oliwy przywiązanie do tradycji widoczne jest w wielu wydarzeniach kulturalnych, lokalnych świętach i festynach. Miłośnicy historii znajdą tu ślady starożytnych Greków i Rzymian, Normanów, cesarza Fryderyka II i hiszpańskich Burbonów. Wszyscy zostawili tu po sobie interesujące zabytki, pieczołowicie odrestaurowane i dostępne dla turystów. Wartych odwiedzenia jest tu wiele miejsc, m.in. stolica regionu – Bari, portowe miasto Trani, niezwykłe kamienne domki trulli w Alberobello, a także białe miasto Ostuni i barokowe Lecce.
Apulia jest regionem o bardzo zróżnicowanej topografii. Na północy znajdują się Góry Gargano, które stanowią część Parku Narodowego Gargano, słynącego z malowniczych krajobrazów, górskich szlaków i starożytnych lasów. W środkowej części regionu dominuje płaska równina Tavoliere delle Puglie, która jest jednym z najważniejszych obszarów rolniczych we Włoszech. Na południu, na półwyspie Salento, krajobraz jest bardziej pagórkowaty i znany z pięknych plaż oraz krystalicznie czystego morza. Klimat Apulii jest typowo śródziemnomorski, z gorącymi i suchymi latami oraz łagodnymi, deszczowymi zimami. Region ten cieszy się dużą ilością słonecznych dni w ciągu roku, co sprzyja uprawie oliwek, winorośli oraz licznych warzyw i owoców. Dzięki temu Apulia oferuje wiele atrakcji turystycznych, zarówno naturalnych, jak i historycznych.
Bari – kulturalna stolica Apulii
Bari jest tętniącą życiem stolicą Apulii i miastem, które łączy nowoczesność z historią. Jego historyczna część, Bari Vecchia, to labirynt wąskich uliczek, pełen starych kościołów, małych sklepików i klimatycznych restauracji. Sercem Starego Miasta są dwa Place Mercantile oraz del Ferrarese, które stanowią integralną część życia miasta i oferują zarówno mieszkańcom, jak i odwiedzającym wyjątkowe doświadczenia kulturalne, historyczne i społeczne. Jednym z najważniejszych zabytków Bari jest Bazylika św. Mikołaja, gdzie przechowywane są relikwie świętego, patrona miasta. Jest również ważnym miejscem pielgrzymkowym zarówno dla katolików, jak i prawosławnych. Wnętrze bazyliki zachwyca swoją architekturą romańską oraz pięknymi mozaikami. Warto również odwiedzić Zamek Normanno-Svevo, imponującą fortecę z XII wieku zbudowaną przez Normanów, a później rozbudowaną przez Fryderyka II. W środku znajdują się wystawy sztuki i historii regionu oferujące wgląd w militarne dzieje Bari. Zamek jest doskonale zachowany i oferuje wspaniałe widoki na miasto oraz wybrzeże.
Na uwagę zasługuje tu również Teatr Petruzzelli, który jest jednym z największych i najpiękniejszych teatrów operowych we Włoszech. Otwarty został w 1903 roku, a po pożarze w 1991 roku musiał przejść gruntowną renowację. Dziś jest to miejsce licznych przedstawień operowych, koncertów i innych wydarzeń kulturalnych. Dla miłośników kultury i sztuki polecam Muzeum (Pinacoteca Metropolitana di Bari), które posiada bogatą kolekcję dzieł od średniowiecza po współczesność. Znajdują się tu prace takich artystów jak Giovanni Bellini, Tintoretto, czy Luca Giordano.
W Bari czuje się także puls współczesnego życia. Promenada Lungomare Nazario Sauro to idealne miejsce na relaksujący spacer wzdłuż morza. Wieczorami miasto tętni życiem w licznych trattoriach i barach, gdzie warto spróbować lokalnych specjałów, takich jak orecchiette con cime di rapa – charakterystyczny makaron podawany z liśćmi rzepy.
Bari to miasto pełne życia i historii, które oferuje wiele atrakcji zarówno dla miłośników kultury, historii, jak i przyrody. Warto nadmienić, że stolica Apulii jest również ważnym portem, z połączeniami do Grecji i innych części Bałkanów.
Alberobello – niezwykłe miasto Trulli
Alberobello to urokliwe miasteczko, które słynie z charakterystycznych budynków, zwanych trulli. Te stożkowe domki, wykonane z kamienia bez użycia zaprawy, są unikalne dla tego regionu, a w 1996 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Spacerując po dzielnicach Rione Monti i Aia Piccola, można poczuć się jak w bajce. Rione Monti to najbardziej znana część Alberobello, gdzie znajduje się największe skupisko trulli. Spacerując wąskimi uliczkami, można podziwiać setki tych unikalnych, stożkowatych domków. Wiele z nich jest otwartych dla turystów i przekształconych w sklepy z pamiątkami, restauracje i małe muzea. Natomiast dzielnica Aia Piccola jest bardziej autentyczną częścią miasta, gdzie trulli są nadal zamieszkane przez lokalnych mieszkańców. Jest mniej komercyjna i daje lepsze wrażenie, jak wyglądało życie w domkach przed latami.
Trulli były budowane w taki sposób, aby można je było łatwo rozebrać w razie inspekcji podatkowej. Niektórzy mówią, że była to forma unikania podatków, w co dzisiaj można uwierzyć. W Alberobello warto odwiedzić również największy i dwupoziomowy Trullo Sovrano z XVIII wieku. Dziś jest to muzeum, gdzie można zobaczyć, jak wyglądało wnętrze tradycyjnego trullo oraz poznać historię tego typu budownictwa. Wystawy obejmują narzędzia rolnicze, tradycyjne meble i inne artefakty związane z życiem w tym regionie. Innym interesującym miejscem jest Kościół św. Antoniego, również zbudowany w stylu trulli, który znajduje się na szczycie wzgórza w dzielnicy Rione Monti. Jego stożkowy dach i białe, wapienne ściany sprawiają, że jest to jedno z najciekawszych miejsc sakralnych w mieście. Alberobello to miejsce, które zachwyca swoim urokiem i unikalnością, a każda wizyta pozwala odkryć coś nowego i fascynującego.
Lecce – perła baroku
Region Apulii słynie z wielu przepięknych miast, czego przykładem jest barokowe Lecce, znane jako „Florencja Południa” ze względu na cenną zabudowę, którą zdobią motywy kwiatowe i roślinne, symboliczne postaci i zwierzęta, amorki, maszkarony i figury świętych przypominające scenografię wykonaną z masy papierowej. Specyfika „baroku z Lecce” tkwi właśnie w owych dekoracjach, a nie w kompozycji budynków, które zachowują klasyczną, XVI-wieczną formę. „Barok z Lecce” zawdzięcza swój rozkwit takim architektom, jak: Gabriele Riccardi i Francesco Antonio Zimbalo oraz Giuseppe Zimbalo zwany Zingarello, Cesare Penna i Giuseppe Cino.
Lecce, położone w sercu półwyspu Salentyńskiego, jest prawdziwą ucztą dla miłośników sztuki i architektury. W centrum znajduje się majestatyczna Katedra Santa Maria Assunta, której fasada zdobiona jest misternymi ornamentami. Spacerując po głównym placu miasta, Piazza del Duomo, można podziwiać harmonię architektoniczną, która czyni Lecce wyjątkowym. Innym klejnotem miasta jest Bazylika Santa Croce, której bogato rzeźbiona fasada pełna jest symbolicznych detali. Lecce słynie także z antycznych pozostałości, takich jak rzymski amfiteatr na Piazza Sant’Oronzo, który przypomina o starożytnym dziedzictwie regionu. Zbudowany w II w.n.e. prawdopodobnie mógł pomieścić 25 tysięcy widzów. Za ruinami amfiteatru wznosi się Palazzo del Seggio. Stoi tu zaprojektowana przez XVII – wiecznego architekta Giuseppe Zimbalo statua patrona miasta św. Oronzo, której trzon pochodzi z jednej z kolumn znajdujących się na ostatnim odcinku antycznej Via Appia. Niedaleko placu znajduje się zamek wzniesiony w 1537 roku przez Karola V w miejscu wcześniejszej średniowiecznej twierdzy. Dziś odbywają się tutaj różnego rodzaju wydarzenia kulturalne.
Niedaleko Lecce wzdłuż wybrzeża położone są Frigole, Torre Chianca, Torre Ronalda i San Cataldo. Miejscowości te oferują wypoczynek na ładnych plażach.
Otranto – najpiękniejszy widok na Adriatyk
Otranto to niewielkie, ale bardzo malownicze miasteczko położone na włoskim „obcasie” nad Adriatykiem, które od wieków było strażnikiem wschodnich wybrzeży Włoch. Znane ze swojego historycznego znaczenia, malowniczych widoków i krystalicznie czystych wód, przyciąga turystów z całego świata. Jego główną atrakcją jest Katedra Otranto, słynąca z unikalnej mozaiki podłogowej z XII wieku, która przedstawia Drzewo Życia i jest jednym z najważniejszych dzieł średniowiecznej sztuki sakralnej we Włoszech. W katedrze znajdują się także relikwie męczenników z Otranto – symbol oporu miasta wobec osmańskiej inwazji w 1480 roku.
Nie można pominąć także zamku Castello Aragonese, otoczonego masywnymi murami, które oferują spektakularne widoki na błękitne wody Adriatyku. Spacerując promenadą wzdłuż wybrzeża, można poczuć kojący szum fal i podziwiać piękno tego nadmorskiego krajobrazu. Otranto to także raj dla miłośników natury. Bliskość Lago di Alimini, malowniczych jezior otoczonych dziewiczą przyrodą, sprawia, że miejsce to jest idealne na piesze wycieczki i wypoczynek wśród zieleni.
Otranto leży w miejscu, gdzie spotykają się Adriatyk i Morze Jońskie, co daje spektakularne widoki i wyjątkowy klimat. Plaże w okolicy, takie jak Baia dei Turchi czy Laghi Alimini, zachwycają białym piaskiem i turkusową wodą. Okoliczne tereny to idealne miejsce na spacery, wycieczki rowerowe czy obserwowanie ptaków. Otranto jest świetnym punktem wyjściowym do odkrywania innych atrakcji Apulii. Niedaleko znajduje się Leuca, miejsce, gdzie spotykają się dwa morza, oraz Gallipoli, znane z urokliwej starówki na wyspie. Dla miłośników przyrody niezwykle interesująca jest również Grotta della Poesia – malownicza jaskinia z naturalnym basenem, która przyciąga zarówno pływaków, jak i fotografów.
Ostuni – „Białe Miasto” Apulii
Położona na wzgórzu z widokiem na rozległe gaje oliwne i turkusowe wody Adriatyku, Ostuni, znana jako „Białe Miasto” (Città Bianca), jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej charakterystycznych miejsc w Apulii. Biały kolor domów, który stał się symbolem miasta, ma swoje korzenie w praktycznym podejściu mieszkańców. W średniowieczu wapno miało działanie antybakteryjne i pomagało w ochronie przed chorobami, zwłaszcza podczas epidemii dżumy. Dziś ta tradycja stała się estetycznym wyróżnikiem miasta. Jej bielone wapnem budynki, kręte uliczki i panoramiczne widoki przyciągają podróżników z całego świata. Ostuni to miejsce, które łączy w sobie historię, kulturę i wyjątkowy śródziemnomorski klimat.
Sercem Ostuni jest jej starówka, zwana przez mieszkańców La Terra. To prawdziwy labirynt wąskich, krętych uliczek, przeplatanych łukami, schodami i małymi placami. Spacerując po tej części miasta, co krok można odkrywać ukryte zakamarki, urokliwe kawiarnie i sklepy z lokalnym rękodziełem. Na szczycie wzgórza znajduje się majestatyczna Katedra Santa Maria Assunta, przykład późnogotyckiej architektury. Jej fasada z rozetowym oknem jest jednym z najpiękniejszych przykładów sztuki sakralnej w regionie. Warto także odwiedzić Palazzo Vescovile oraz Museo Civico, gdzie można zgłębić historię i kulturę Ostuni.
Jednym z największych atutów Ostuni są spektakularne widoki. Ze starówki można podziwiać rozległe piane degli ulivi – niziny pokryte tysiącami drzew oliwnych, które ciągną się aż do wybrzeża. Na horyzoncie widać błękit Adriatyku, oddalony zaledwie o kilka kilometrów. Popularnym punktem widokowym jest plac Piazza della Libertà, gdzie mieszkańcy i turyści spotykają się, aby podziwiać zachody słońca. Ostuni to prawdziwa perła południowych Włoch, która pozostaje w sercu na długo po wyjeździe.
Półwysep Gargano – zielone płuca Apulii
Cudem przyrody regionu Apulii jest również Półwysep Gargano, często nazywany „ostrogą Włoch”. To jeden z najpiękniejszych zakątków Apulii. Ten wyjątkowy region łączy w sobie malownicze krajobrazy, krystalicznie czyste wody Adriatyku, bogactwo przyrody oraz średniowieczne miasteczka, które przenoszą odwiedzających w czasie. Gargano wyróżnia się swoim zróżnicowanym krajobrazem. Centralnym punktem regionu jest Park Narodowy Gargano, chroniący jedne z najstarszych lasów we Włoszech. Idealnym miejscem na spacery i obcowanie z dziką naturą jest Foresta Umbra, rozległy las pełen buków, dębów i sosny alepskiej. Dzięki bujnej roślinności i licznej faunie (m.in. dziki, sarny i ptaki drapieżne), Gargano często nazywane jest „zielonym płucem Apulii”. Wzdłuż wybrzeża znajdują się liczne jaskinie morskie, skaliste klify oraz małe, ukryte zatoczki. Jednym z najbardziej malowniczych miejsc jest Baia delle Zagare, znana z majestatycznych, wapiennych łuków skalnych wystających z morza.
Średniowieczne miasteczka Półwyspu
Na półwyspie znajduje się kilka urokliwych miasteczek, które zachwycają atmosferą i autentycznością. Perłą Gargano, z labiryntem wąskich uliczek, białymi domami i średniowieczną katedrą jest urokliwe Vieste. Nie można przegapić tu słynnej skały Pizzomunno, symbolu miasta, owianej lokalnymi legendami. Kolejnym miasteczkiem wartym odwiedzenia jest Peschici. Położone jest na klifie z widokiem na Adriatyk, a jego starówka pełna jest sklepików z lokalnymi produktami i malowniczych zaułków. Miastem znanym z Sanktuarium św. Michała Archanioła, wpisanego na listę UNESCO, jest Monte Sant’Angelo. To jedno z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych we Włoszech, przyciągające turystów swoją duchową atmosferą i wyjątkową architekturą.
Krystaliczne wody i rajskie plaże
Wybrzeże Gargano to jedno z najpiękniejszych miejsc w całej Apulii. Długie, piaszczyste plaże, takie jak Spiaggia di Vignanotica czy Baia di Mattinata, są idealne dla rodzin, podczas gdy skaliste zatoczki przyciągają miłośników nurkowania i snorkelingu. Morze Adriatyckie w tej części Włoch jest niezwykle czyste i mieni się różnymi odcieniami błękitu. Kilka kilometrów od północnego wybrzeża Gargano znajdują się Wyspy Tremiti, mały archipelag, który stanowi prawdziwy raj dla miłośników spokoju i natury. Wyspy, znane z dziewiczych plaż i wspaniałych możliwości nurkowania, są częścią morskiego rezerwatu przyrody. Główne wyspy – San Domino, San Nicola i Capraia – oferują zarówno piękne widoki, jak i historyczne atrakcje, takie jak chociażby opactwo na San Nicola.
Apulia – raj dla smakoszy
Apulia to prawdziwy raj dla miłośników dobrej kuchni i autentycznych smaków. Znana jako „spichlerz Włoch”, oferuje bogactwo świeżych produktów, tradycyjnych potraw i wyjątkowych win, które zachwycają nawet najbardziej wymagających smakoszy. Kuchnia Apulii opiera się na prostocie i szacunku dla lokalnych składników. Dzięki ciepłemu klimatowi i żyznym glebom region ten jest jednym z największych producentów oliwy z oliwek, warzyw i pszenicy we Włoszech. Charakterystyczne dla Apulii są dania oparte na sezonowych produktach, które wydobywają naturalne smaki składników.
Symbolem apulijskiej kuchni jest orecchiette, czyli małe makaronowe „uszka” podawane z cime di rapa – rodzajem brokuła liściowego o lekko gorzkim smaku. Danie to często wzbogaca się czosnkiem, chili i odrobiną oliwy z oliwek, co nadaje mu wyjątkowy aromat. Prawdziwą ucztą dla podniebienia jest burrata di Andria. Ten kremowy ser, pochodzący właśnie z Andrii, składa się z delikatnej skorupki mozzarelli wypełnionej miękkim, śmietanowym wnętrzem. Jest doskonała jako przystawka, często podawana z pomidorami i oliwą z oliwek. Natomiast w Bari króluje focaccia barese, czyli puszyste ciasto drożdżowe z dodatkiem oliwy, pomidorów, oliwek i ziół. Idealna na szybki lunch lub przekąskę, jest doskonałym przykładem tego, jak z prostych składników można stworzyć kulinarne arcydzieło. Bliskość Adriatyku i Morza Jońskiego sprawia, że Apulia jest rajem dla miłośników owoców morza. Ostrygi, małże, krewetki i świeże ryby są podstawą wielu dań, takich jak spaghetti allo scoglio czy risotto nero di seppia. Zatem warto wybrać się w kulinarną podróż do tej części Włoch i pozwolić sobie na prawdziwą ucztę!
Apulia to region pełen kontrastów i niezapomnianych miejsc. Bari łączy historyczne dziedzictwo z nowoczesnym stylem życia, Alberobello zachwyca swoimi bajkowymi trulli, a Ostuni zaprasza w swoje białe progi. Każde z tych miast oferuje coś unikalnego, co sprawia, że Apulia jest jednym z ciekawszych regionów do odwiedzenia we Włoszech. Dzięki temu pozostawia niezatarte wspomnienia i zaprasza do odkrywania jej kolejnych tajemnic. Warto wybrać się w podróż do Apulii, aby przekonać się o urokach tego regionu.
Tekst: Anna Molęda-Kompolt
Zdjęcia: Pixabay
